Wiercenie w metalu wymaga precyzji, odpowiedniego przygotowania i doboru narzędzi. Źle dobrane wiertła czy niewłaściwe techniki pracy mogą prowadzić do ich szybkiego zużycia lub uszkodzenia. Oto praktyczne wskazówki, jak skutecznie i bezpiecznie wiercić w metalu, jednocześnie wydłużając żywotność wierteł.
1. Dobór wiertła do metalu
Przy wierceniu wykorzystuj wiertła do metalu, które różnią się od wierteł do drewna czy betonu zarówno materiałem wykonania, jak i geometrią.
Najczęściej stosowane wiertła do metalu:
- Wiertła HSS (High Speed Steel) – wykonane ze stali szybkotnącej, uniwersalne i stosunkowo tanie. Sprawdzają się przy wierceniu w miękkich metalach, takich jak aluminium, miedź czy mosiądz.
- Wiertła HSS-Co – zawierają dodatek kobaltu, który zwiększa odporność na wysokie temperatury i twardość. Idealne do wiercenia w twardszych materiałach, jak stal nierdzewna.
- Wiertła pokryte tytanem (HSS-TiN) – posiadają powłokę zwiększającą trwałość i zmniejszającą tarcie. Są doskonałe do częstych zastosowań w różnych metalach.
- Wiertła węglikowe (widia) – przeznaczone do bardzo twardych materiałów, takich jak żeliwo czy stal hartowana.
2. Przygotowanie przed wierceniem
a) Oznaczenie miejsca wiercenia
Precyzyjne oznaczenie punktu, w którym ma zostać wykonany otwór, to klucz do sukcesu. Użyj punktaka, aby wybić niewielki otwór na powierzchni metalu. Zapobiega to ślizganiu się wiertła podczas rozpoczynania wiercenia.
b) Stabilizacja materiału
Metalowa powierzchnia powinna być dobrze unieruchomiona, aby uniknąć przesunięcia i zapewnić bezpieczeństwo. Można użyć imadła lub zacisków stolarskich.
c) Dobór prędkości obrotowej
Metal wymaga niższych prędkości obrotowych niż drewno czy tworzywa sztuczne. Im twardszy materiał, tym niższe powinny być obroty. Zbyt wysoka prędkość prowadzi do przegrzewania się wiertła i jego szybszego zużycia.
3. Technika wiercenia
a) Wiercenie na sucho czy z chłodzeniem?
Podczas wiercenia w metalu istotne jest chłodzenie, szczególnie przy głębszych otworach lub twardych materiałach. Możesz użyć specjalnych emulsji chłodzących lub oleju do wiercenia. Chłodzenie zmniejsza tarcie, co wydłuża żywotność wiertła i poprawia jakość otworu. Alternatywnie możesz robić przerwy co kilka sekund, aby obniżyć temperaturę wiertła.
b) Nacisk
Unikaj nadmiernego nacisku na wiertło – wystarczający jest umiarkowany nacisk, który pozwala na płynne zagłębianie się wiertła w metal. Zbyt duża siła może spowodować złamanie wiertła lub uszkodzenie materiału.
c) Wiercenie stopniowe
Jeśli potrzebujesz wykonać duży otwór, rozpocznij od użycia wiertła o mniejszej średnicy, a następnie sukcesywnie zwiększaj średnicę. Ta metoda pozwala uniknąć nadmiernego obciążenia narzędzia.
4. Jak dbać o wiertła do metalu?
a) Czyszczenie
Po każdym użyciu oczyść wiertła z resztek metalu i chłodziwa. Regularne usuwanie osadów zapobiega korozji i utrzymuje krawędzie tnące w dobrym stanie.
b) Przechowywanie
Przechowuj wiertła w dedykowanych pudełkach lub stojakach, aby zapobiec ich stykaniu się i uszkodzeniom mechanicznym.
c) Ostrzenie wierteł
W przypadku stępienia wiertła warto je naostrzyć. Możesz użyć szlifierki stołowej z odpowiednim kamieniem lub specjalnej ostrzałki do wierteł. Wiertła o tytanowej powłoce nie powinny być ostrzone, ponieważ tracą swoją ochronną warstwę.
5. Najczęstsze błędy podczas wiercenia w metalu
- Brak chłodzenia – prowadzi do przegrzania i szybszego stępienia wiertła.
- Zbyt wysokie obroty – powodują uszkodzenie krawędzi tnących i zmniejszają precyzję.
- Nadmierny nacisk – może skutkować złamaniem wiertła lub odkształceniem materiału.
- Użycie niewłaściwego wiertła – np. wiertła do drewna, które nie są przeznaczone do pracy z metalem.
